Een complete gids voor organisaties over de implementatie van de EU AI Act in 2025
Belangrijke mijlpaal bereikt: Op 2 februari 2025 zijn de eerste bepalingen van de EU AI Act in werking getreden. Uw organisatie moet nu aantoonbaar voldoen aan de eisen voor AI-geletterdheid en verboden AI-praktijken.
Waarom 2025 een keerpunt is voor AI-regulering
De Europese Unie heeft met de EU AI Act een wereldwijde standaard gezet voor de verantwoorde ontwikkeling en inzet van kunstmatige intelligentie. Nu de eerste bepalingen sinds 2 februari 2025 van kracht zijn, staat Europa aan de voorhoede van AI-regulering. Dit artikel biedt een uitgebreide analyse van alle ontwikkelingen, verplichtingen en praktische stappen die organisaties moeten nemen.
De kern van de EU AI Act
De EU AI Act hanteert een risicogebaseerde benadering: hoe hoger het risico van een AI-systeem, hoe strenger de eisen. Dit varieert van volledig verboden AI-toepassingen tot minimale transparantieverplichtingen voor laag-risico systemen.
De complete implementatietijdlijn
De EU AI Act volgt een gefaseerde implementatie om organisaties voldoende voorbereidingstijd te geven. Hier is het volledige overzicht:
| Datum | Actie | Implicatie voor organisaties |
|---|---|---|
| 1 aug 2024 | EU AI Act treedt in werking | Start van de voorbereidingsperiode |
| 2 feb 2025 | AI-geletterdheid & verboden praktijken | Training verplicht, audits uitvoeren |
| 2 aug 2025 | GPAI-regels van kracht | Transparantie & risicobeheer verplicht |
| 2 aug 2026 | Volledige toepassing meeste bepalingen | Hoog-risico AI moet compliant zijn |
| 2 aug 2027 | Einde overgangsperiode gereguleerde producten | Specifieke sectoren volledig compliant |
De ontwikkelingen van 2025 in detail
Pijler 1: AI-geletterdheid (Artikel 4)
Vanaf 2 februari 2025 geldt voor alle organisaties die AI-systemen aanbieden of gebruiken een wettelijke verplichting: uw personeel moet beschikken over voldoende kennis en vaardigheden om verantwoord met AI om te gaan.
Identificeren
Breng in kaart welke medewerkers werken met AI-systemen en welke kennis zij nodig hebben.
Trainen
Zorg voor adequate training over AI-werking, risico's, ethiek en regelgeving.
Documenteren
Leg trainingsactiviteiten vast en evalueer regelmatig het kennisniveau.
Borgen
Maak AI-geletterdheid onderdeel van uw organisatiecultuur en onboarding.
Praktische tip: Start met een nulmeting van het huidige kennisniveau binnen uw organisatie. Dit helpt bij het prioriteren van trainingsbehoeften en het aantonen van voortgang bij een audit.
Pijler 2: Verboden AI-praktijken
Tegelijk met de AI-geletterdheidseis zijn ook de verboden AI-praktijken van kracht geworden. Deze systemen vormen een onaanvaardbaar risico en zijn per direct niet meer toegestaan:
Verboden AI-systemen sinds 2 februari 2025
- Subliminale manipulatie – AI die menselijk gedrag onbewust beïnvloedt op een schadelijke manier
- Uitbuiting van kwetsbaarheden – Systemen die doelbewust kwetsbare groepen (kinderen, ouderen, mensen met beperkingen) exploiteren
- Sociale scoring door overheden – Classificatiesystemen die burgers beoordelen op basis van gedrag met nadelige gevolgen
- Real-time biometrische identificatie – Door wetshandhaving in openbare ruimtes (met beperkte uitzonderingen)
- Emotieherkenning op werk/school – AI die emoties detecteert in werkplekken of onderwijsinstellingen
- Predictive policing op basis van profilering – Voorspellende politiesystemen gebaseerd op persoonlijke kenmerken
Pijler 3: Richtlijnen van de Europese Commissie
Op 4 februari 2025 publiceerde de Europese Commissie twee cruciale richtlijnen:
Richtlijnen voor verboden praktijken
Niet-bindende maar gezaghebbende uitleg met praktische voorbeelden van wat wel en niet is toegestaan.
Definitie van een AI-systeem
Helpt organisaties bepalen of hun software als AI-systeem kwalificeert en dus onder de AI Act valt.
Belangrijk: Hoewel deze richtlijnen niet juridisch bindend zijn, worden ze door toezichthouders wel als gezaghebbend beschouwd. Afwijken van deze richtlijnen kan vragen oproepen bij een audit.
Wat komt eraan: GPAI-regels in augustus 2025
Een belangrijke volgende stap is de toepassing van regels voor General Purpose AI (GPAI) modellen op 2 augustus 2025. Dit zijn veelzijdige AI-modellen die diverse taken kunnen uitvoeren, zoals grote taalmodellen (LLMs).
Verplichtingen voor GPAI-aanbieders
| Verplichting | Beschrijving |
|---|---|
| Transparantie | Publicatie van samenvattingen van trainingsdata |
| Documentatie | Technische documentatie over werking en beperkingen |
| Auteursrechten | Beleid voor naleving EU-auteursrechtwetgeving |
| Systeemrisico's | Extra verplichtingen voor modellen met systemisch risico |
De Europese Commissie werkt momenteel aan een Code of Practice voor GPAI, met een verwachte afronding in april 2025. Organisaties die GPAI-modellen gebruiken of ontwikkelen doen er goed aan deze ontwikkelingen nauwgezet te volgen.
Concrete actiepunten voor uw organisatie
AI-inventarisatie
Maak een complete inventarisatie van alle AI-systemen in uw organisatie. Bepaal per systeem het risiconiveau volgens de AI Act classificatie.
Compliance-check verboden AI
Controleer of uw AI-systemen geen verboden praktijken uitvoeren. Schakel zo nodig juridische expertise in voor grensgevallen.
Trainingsprogramma opzetten
Ontwikkel of koop een AI-geletterdheidsprogramma in. Zorg voor rol-specifieke training voor verschillende functieniveaus.
GPAI-voorbereiding
Als u GPAI-modellen gebruikt of ontwikkelt: bereid u voor op de augustus 2025 deadline met transparantie- en documentatie-eisen.
Conclusie: actie is nu vereist
De EU AI Act is geen toekomstmuziek meer—de eerste verplichtingen zijn realiteit. Organisaties die nu proactief handelen, bouwen niet alleen aan compliance maar ook aan vertrouwen bij klanten, partners en toezichthouders.
Denk eraan: De transitie naar verantwoorde AI is een continu proces. Begin vandaag met de basis en bouw systematisch verder richting volledige compliance in 2026.
EU AI Act Basics Quiz
Test je kennis over de belangrijkste bepalingen van de EU AI Act en de implementatietijdlijn.
Bronnen
🎯 Meer over Responsible AI: Bekijk de Verantwoorde AI Implementatie Gids voor praktische frameworks en best practices.