AI-systemen in ons dagelijks leven
Kunstmatige intelligentie (AI) is steeds meer een vast onderdeel van ons dagelijks leven. Van onze smartphones tot auto's en slimme huishoudelijke apparaten, AI-systemen zijn overal aanwezig. Naarmate deze technologie verder doordringt, wordt het steeds belangrijker om ervoor te zorgen dat AI op een verantwoorde en ethische manier wordt gebruikt. De EU AI Act schept een kader voor de regulering van AI in Europa. In deze blogpost kijken we naar hoe AI-systemen worden gedefinieerd in deze wet en wat dit betekent voor de toekomst van AI.
Wat is een AI-systeem?
De EU AI Act definieert een AI-systeem als volgt (artikel 3(1)):
"een op een machine gebaseerd systeem dat is ontworpen om met verschillende niveaus van autonomie te werken en dat na het inzetten ervan aanpassingsvermogen kan vertonen, en dat, voor expliciete of impliciete doelstellingen, uit de ontvangen input afleidt hoe output te genereren zoals voorspellingen, inhoud, aanbevelingen of beslissingen die van invloed kunnen zijn op fysieke of virtuele omgevingen"
Deze definitie omvat enkele kerncomponenten die we hieronder in detail verkennen.
1. Op een machine gebaseerd systeem: Dit betekent simpelweg dat AI draait op machines zoals computers, smartphones of andere digitale apparaten. Deze machines vormen de basis waarop AI-software kan functioneren. Of het nu gaat om cloudgebaseerde servers of kleine embedded systemen, AI kan zich aanpassen aan verschillende soorten hardware. Hierdoor kan AI gemakkelijk worden geïntegreerd in een breed scala aan apparaten, van industriële robots tot slimme huishoudelijke apparaten, waardoor AI-technologieën toegankelijker worden voor zowel consumenten als bedrijven.
2. Verschillende niveaus van autonomie: AI-systemen kunnen volledig autonoom werken of juist menselijke input vereisen. Dit kan variëren van een volledig geautomatiseerd systeem tot een model dat alleen functioneert met menselijke tussenkomst. Overweging (12) van de wet benadrukt dat AI-systemen zijn ontworpen om met een zekere mate van onafhankelijkheid te werken. In sommige gevallen is de autonomie van een AI-systeem cruciaal, bijvoorbeeld bij zelfrijdende auto's, waar snelle en autonome besluitvorming essentieel is voor de veiligheid. Tegelijkertijd kunnen andere AI-toepassingen, zoals medische diagnosetools, menselijke supervisie vereisen om ervoor te zorgen dat de juiste beslissingen worden genomen, vooral wanneer het gaat om kwesties van leven en dood.
3. Aanpassingsvermogen: Een belangrijk aspect van AI is het vermogen om te leren en zich aan te passen naarmate er meer data beschikbaar komt. Dit leervermogen stelt AI in staat om voortdurend te evolueren en efficiënter te worden in zijn taken. Overweging (12) benadrukt het aanpassingsvermogen van AI en het belang van zelflerende capaciteiten. Dit betekent dat AI niet statisch is; in plaats daarvan kan het zijn prestaties verbeteren naarmate het meer informatie verzamelt. Dit is vooral waardevol in sectoren zoals financiën, waar AI kan leren van markttrends, of in de gezondheidszorg, waar AI kan helpen bij het herkennen van patronen in medische gegevens om nauwkeuriger diagnoses te stellen. Het aanpassingsvermogen van AI maakt het mogelijk om systemen te ontwikkelen die steeds beter worden in het uitvoeren van hun taken, waardoor ze op lange termijn effectiever en nuttiger worden.
4. Input en output: AI-systemen verwerken input (zoals gegevens of sensormetingen) en genereren daaruit output (zoals voorspellingen, aanbevelingen of beslissingen). Deze output kan zowel fysieke als virtuele omgevingen beïnvloeden. Denk bijvoorbeeld aan een AI-systeem dat verkeersgegevens analyseert en op basis daarvan aanbevelingen doet om verkeersopstoppingen te verminderen. Deze beslissingen kunnen direct van invloed zijn op de fysieke wereld door verkeerslichten aan te sturen, maar ook op de virtuele wereld door bestuurders te adviseren via navigatieapps. De veelzijdigheid van AI in het verwerken van verschillende soorten input en het genereren van diverse vormen van output maakt het een krachtige technologie die kan worden toegepast in uiteenlopende domeinen, van industriële automatisering tot persoonlijke assistentie.
5. Expliciete of impliciete doelstellingen: Elk AI-systeem wordt ontwikkeld met een bepaald doel voor ogen, zoals het herkennen van objecten in een afbeelding, vertalen van tekst, of het doen van aanbevelingen. Dit kan direct of indirect van invloed zijn op hoe het systeem in de praktijk wordt gebruikt. Soms is het doel expliciet, zoals bij een chatbot die is ontworpen om klantvragen te beantwoorden. In andere gevallen kan het doel impliciet zijn, bijvoorbeeld wanneer een AI-model wordt gebruikt om klantgedrag te analyseren en op basis daarvan persoonlijke aanbiedingen te doen. Dit benadrukt het belang van transparantie in AI-ontwikkeling, zodat gebruikers begrijpen welke doelen een systeem nastreeft en hoe dit hun interacties en beslissingen beïnvloedt.
De Implicaties van de Definitie
De definitie van AI in de EU AI Act brengt enkele belangrijke implicaties met zich mee voor de toekomst van AI-regulering:
Brede reikwijdte: De definitie is breed en omvat een scala aan AI-systemen, van eenvoudige op regels gebaseerde algoritmen tot complexe zelflerende modellen. Dit betekent dat de wet van toepassing is op een groot aantal sectoren, waaronder gezondheidszorg, financiën, transport en onderwijs. Deze brede definitie zorgt ervoor dat AI-regulering niet beperkt blijft tot enkele specifieke toepassingen, maar dat alle mogelijke AI-technologieën die een impact kunnen hebben op de samenleving onder deze wetgeving vallen. Dit betekent dat zowel bestaande als opkomende AI-technologieën binnen de reikwijdte van de wet vallen, waardoor de wetgeving toekomstbestendig is.
Risicogebaseerde benadering: De nadruk op de potentiële impact van AI-systemen op fysieke en virtuele omgevingen sluit aan bij de risicogebaseerde aanpak van de EU AI Act. De wet streeft ernaar om de onaanvaardbare risico's die AI met zich mee kan brengen te beheersen en stelt specifieke eisen aan systemen met een hoog risico (zoals beschreven in artikel 9). Dit betekent dat AI-systemen die aanzienlijke gevolgen kunnen hebben voor de veiligheid of fundamentele rechten van mensen, zoals AI-systemen in de gezondheidszorg of het rechtssysteem, strenger worden gereguleerd. Deze benadering zorgt ervoor dat de voordelen van AI behouden blijven, terwijl de risico's voor gebruikers en de samenleving als geheel worden geminimaliseerd.
Menselijk toezicht: Het belang van menselijk toezicht op AI wordt onderstreept. Dit sluit aan bij de mensgerichte benadering van de EU AI Act, die wil waarborgen dat AI altijd in dienst staat van de mens. Artikel 14 legt de eisen vast voor menselijk toezicht op AI-systemen met een hoog risico. Menselijk toezicht is essentieel om ervoor te zorgen dat AI-beslissingen eerlijk, transparant en verantwoord zijn. Dit betekent dat er mechanismen moeten zijn waarmee mensen AI-beslissingen kunnen begrijpen, controleren en, indien nodig, corrigeren. Vooral bij systemen die aanzienlijke invloed hebben op het leven van mensen, zoals bij sollicitatieprocedures of medische beslissingen, is menselijk toezicht cruciaal om vooroordelen en fouten te voorkomen.
Ethische en maatschappelijke impact: De definitie en regulering van AI in de EU AI Act hebben ook een bredere ethische en maatschappelijke impact. Door een kader te creëren waarin AI op een verantwoorde manier wordt ontwikkeld en gebruikt, wil de EU ervoor zorgen dat AI ten goede komt aan de samenleving als geheel. Dit betekent dat bedrijven en ontwikkelaars niet alleen moeten nadenken over de technische aspecten van AI, maar ook over de ethische implicaties van hun systemen. Transparantie, verantwoordelijkheid en respect voor fundamentele rechten zijn sleutelprincipes die door de hele wetgeving heen worden benadrukt. Deze focus op ethiek en maatschappelijke impact helpt ervoor te zorgen dat AI wordt ontwikkeld op een manier die rechtvaardig is en die rekening houdt met de diversiteit en complexiteit van de samenleving.
Conclusie
De EU AI Act biedt een uitgebreide definitie van AI-systemen die dient als basis voor de regulering van diverse toepassingen. Deze brede definitie legt de basis voor een risicogebaseerde benadering die ervoor zorgt dat AI op een verantwoorde manier wordt geïntegreerd in onze samenleving. Naarmate AI zich verder ontwikkelt, biedt de EU AI Act een cruciaal kader om zowel innovatie als bescherming van de samenleving in balans te houden.
De toekomst van AI hangt af van hoe we deze systemen reguleren – met de EU AI Act zet Europa een belangrijke stap richting verantwoorde en veilige AI-ontwikkeling. Door duidelijke richtlijnen en een mensgerichte aanpak zorgt de EU ervoor dat AI wordt ontwikkeld en gebruikt op een manier die zowel de vooruitgang van technologie als het welzijn van de samenleving bevordert. Deze wetgeving markeert het begin van een nieuw tijdperk waarin AI niet alleen wordt gezien als een technologische vooruitgang, maar ook als een middel om maatschappelijke waarde te creëren. Het succes van AI zal uiteindelijk worden bepaald door hoe goed we in staat zijn om de balans te vinden tussen innovatie en verantwoordelijkheid, en de EU AI Act biedt de fundamentele bouwstenen om deze balans te waarborgen.
Test je Kennis 🎯
Nu je weet hoe AI-systemen worden gedefinieerd onder de EU AI Act, ben je klaar om je kennis te testen?